Dzień Górnika
Barbórka jest świętem stałym, obchodzonym 4 grudnia. To potoczna nazwa dla wspomnienia świętej Barbary, patronki górników, dlatego Barbórka celebrowana jest przede wszystkim na Śląsku. Nazywa się ją również Dniem Górnika.
Można powiedzieć, że okazja ta ma wymiar święta regionalnego, choć w
okresie PRL-u była wykorzystywana przez władze w celach propagandowych.
Święto uroczyście obchodzono wówczas w całej Polsce. Ponadto tradycja
Dnia Górnika znana jest w całej Europie, zwłaszcza zaś w Czechach,
Austrii, w Niemczech czy Belgii.
Geneza święta jest związana z osobą świętej Barbary, która żyła na przełomie III i IV wieku i która za złożenie ślubów czystości została ścięta przez własnego ojca. Za ten straszny czyn ojciec świętej został rażony piorunem, a Barbarę-męczennicę po wyniesieniu na ołtarze zaczęto uważać za patronkę wszystkich ludzi narażonych na nagłą śmierć przy pracy, przede wszystkim górników. Kult świętej Barbary dotarł do Polski z Czech na przełomie XVII i XVIII wieku. Święto zwane Barbórką pojawiło się z kolei w połowie XVIII wieku w Tarnowskich Górach. Początkowo była to przede wszystkim uroczystość religijna, związana z odprawianiem mszy świętej i uroczystymi galami górników. Z czasem święto zostało wzbogacone o wiele świeckich zwyczajów, wśród których najważniejszym stało się odwiedzanie tak zwanych karczm piwnych.
Obecnie celebrowanie Barbórki wiąże się z modlitwami w kościołach za górników, organizowaniem uroczystych pochodów górniczych w strojach galowych, przyznawaniem nagród najbardziej wyróżniającym się w pracy mężczyznom oraz biesiadowaniem w karczmach piwnych. Biesiady te rozpoczynają się od wspólnego odśpiewania hymnu górniczego, następnie ma miejsce zabawa przy piwie i golonce, w myśl powiedzenia „Kto w Barbórka nie pije, tego w grubie zabije” (gruba – kopalnia). Barbórkowe obrzędy w karczmach mają ściśle określony porządek, nad którym czuwa Prezes Karczmy Piwnej. Tego dnia przyjmowani są do zawodu również młodzi adepci – składają oni ślubowanie i wykonują tradycyjny skok przez skórę.
W tradycji ludowej przetrwało również wiele przesądów związanych z Dniem Górnika. Najbardziej popularne jest przewidywanie pogody na Święta Bożego Narodzenia na podstawie barbórkowej aury („Jak Barbórki po wodzie, święta będą po lodzie”). Ponadto na Śląsku w dzień św. Barbary kobiety nie wykonują niektórych prac, np. nie szyją, żeby nie ukłuć się w palec, co miałoby wróżyć bolesną śmierć.
Geneza święta jest związana z osobą świętej Barbary, która żyła na przełomie III i IV wieku i która za złożenie ślubów czystości została ścięta przez własnego ojca. Za ten straszny czyn ojciec świętej został rażony piorunem, a Barbarę-męczennicę po wyniesieniu na ołtarze zaczęto uważać za patronkę wszystkich ludzi narażonych na nagłą śmierć przy pracy, przede wszystkim górników. Kult świętej Barbary dotarł do Polski z Czech na przełomie XVII i XVIII wieku. Święto zwane Barbórką pojawiło się z kolei w połowie XVIII wieku w Tarnowskich Górach. Początkowo była to przede wszystkim uroczystość religijna, związana z odprawianiem mszy świętej i uroczystymi galami górników. Z czasem święto zostało wzbogacone o wiele świeckich zwyczajów, wśród których najważniejszym stało się odwiedzanie tak zwanych karczm piwnych.
Obecnie celebrowanie Barbórki wiąże się z modlitwami w kościołach za górników, organizowaniem uroczystych pochodów górniczych w strojach galowych, przyznawaniem nagród najbardziej wyróżniającym się w pracy mężczyznom oraz biesiadowaniem w karczmach piwnych. Biesiady te rozpoczynają się od wspólnego odśpiewania hymnu górniczego, następnie ma miejsce zabawa przy piwie i golonce, w myśl powiedzenia „Kto w Barbórka nie pije, tego w grubie zabije” (gruba – kopalnia). Barbórkowe obrzędy w karczmach mają ściśle określony porządek, nad którym czuwa Prezes Karczmy Piwnej. Tego dnia przyjmowani są do zawodu również młodzi adepci – składają oni ślubowanie i wykonują tradycyjny skok przez skórę.
W tradycji ludowej przetrwało również wiele przesądów związanych z Dniem Górnika. Najbardziej popularne jest przewidywanie pogody na Święta Bożego Narodzenia na podstawie barbórkowej aury („Jak Barbórki po wodzie, święta będą po lodzie”). Ponadto na Śląsku w dzień św. Barbary kobiety nie wykonują niektórych prac, np. nie szyją, żeby nie ukłuć się w palec, co miałoby wróżyć bolesną śmierć.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz